واحد تحقيق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران:
روز جهاني بدون دخانيات make every day no tobacco day
کشورهاي عضو سازمان بهداشت جهاني در سال ???? روز ?? ماه مي برابر با ?? خرداد ماه را روز جهاني بدون دخانيات(
255821.mp3
روز جهاني بدون دخانيات make every day no tobacco day
روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه ايران-کشورهاي عضو سازمان بهداشت جهاني در سال ???? روز ?? ماه مي برابر با ?? خرداد ماه را روز جهاني بدون دخانيات(WNTD) تعيين نمودند.
پيرو روي جهاني بدون دخانيات، در کشور ما نيز هفته ملي بدون دخانيات از ? تا ?? خرداد ماه تعيين شده تا بدين ترتيب توجه جهانيان به اپيدمي مصرف تنباکو و مرگ و بيماري قابل پيشگيري ، جلب گردد و با اقدام‌ها و فعاليت هايي در اين حوزه و در جهت آگاهي افکار عمومي مضرات استعمال گوشزد شود. به خصوص شرايط پاندمي کرونا COVID-?? منجر به اين شده است که ميليون ها انسان در صدد ترک دخانيات برآيند . تصويب قوانين جامع کنترل دخانيات براي محافظت از سلامت مردم در طي اين همه گيري و فراتر از آن ، براي دولت ها الزام شده است.
به همين مناسبت WHO اخيراً يک کمپين جهاني براي روز جهاني بدون دخانيات ????، با شعار "تعهد به ترک" را آغاز کرده است. اگرچه حدود ??? از مصرف کنندگان دخانيات در سراسر جهان مي گويند که مي خواهند مصرف دخانيات را ترک کنند ، اما فقط ??? آنها به ابزاري که مي تواند به آنها در اين زمينه کمک کند دسترسي دارند.
توتون و تنباکو به صورت مستقيم هر ساله باعث مرگ ? ميليون نفر مي شود و بالغ بر حدود ? ميليون مرگ نيز به افرادي که در معرض دود سيگار قرار دارند نسبت داده مي شود.
به طور کلي سيگاري هاي مادام العمر، حداقل ?? سال زندگي خود را از دست مي دهند. با هر دود يک سيگار ، سموم و مواد سرطان زا به بدن منتقل مي شود و حداقل ?? ماده شيميايي عامل سرطان شناخته شده است.
تأثير منفي مصرف قليان نيز بر ? عضو حياتي بدن يعني ريه‌ها و قلب ثابت‌شده است. سرطان
ريه، سرطان مري، بيماري انسدادي ريوي مزمن، آمفيزم، پايين بودن وزن هنگام تولد نوزاد،
افزايش حملات آسم و ذات‌الريه برخي از خطرات مربوط به استعمال قليان هستند. دود قليان به‌اندازه دود سيگار مضر است. دود سيگار از سوختن تنباکو ايجادشده، درحالي‌که دود قليان از طريق گرم شدن تنباکويي که در کاسه بالاي آن قرارگرفته و از طريق زغال توليد مي‌شود. محصول نهايي آن يعني دود، حاوي مواد سرطان‌زاست.
شواهدي منتشر شده مبني بر اين که شدت بيماري کوويد ?? در افراد سيگاري در مقايسه با افراد غير سيگاري بيشتر است. با توجه به اينکه کوويد ?? يک بيماري عفوني است در درجه اول به ريه‌ها حمله مي‌کند، استعمال دخانيات باعث اختلال در عملکرد ريه شده و شرايط براي مقابله با اين بيماري و ساير بيماري‌ها در ابتلا به کوويد ?? دشوار تر مي شود.
ترک اعتياد ممکن است چالش برانگيز باشد ، به ويژه با فشارهاي اجتماعي و اقتصادي مضاعف، ، اما دلايل زيادي هم براي ترک وجود دارد. متأسفانه به اکثر تنباکوهايي که در سالهاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي‌شود که علاوه بر تحريک دستگاه تنفسي موجب حساسيت و آلرژي مي‌شود.
فوايد ترک سيگار تقريباً فوري خود را نشان مي دهد. فقط پس از ?? دقيقه ترک سيگار ، ضربان قلب کاهش مي يابد. در عرض ?? ساعت ، سطح مونوکسيدکربن در خون به حد طبيعي مي رسد. طي ?-?? هفته گردش خون بهبود مي يابد و عملکرد ريه ها افزايش مي يابد و طي ?-? ماه سرفه و تنگي نفس کاهش مي يابد. ميزان مرگ و مير ناشي از سرطان ريه تقريباً نيمي از افراد سيگاري است.
در حاليکه مصرف دخانيات مسئول ??? از کل مرگهاي سرطاني در سطح جهان است بيش از ??? دليل هم براي ترک سيگارعنوان شده است.
دخانيات يک عامل خطر عمده براي بيماري هاي غيرواگير مانند بيماري هاي قلبي عروقي ، سرطان ، بيماري هاي تنفسي و ديابت است.
دخانيات تقريباً بلافاصله روي ظاهر انسان تأثير مي گذارد و همه ظواهر متاثر از بوي آن مي شود.
دخانيات باعث زردي دندان ها و ايجاد پلاک اضافي دندان مي شود.
استعمال دخانيات و حتي استفاده از دخانيات بدون دود باعث بوي بد دهان مي شود.
چروکيدگي به خصوص در اطراف چشم ها و لب ، خشکي ، پيري و از بين رفتن خاصيت ارتجاعي پوست ناشي از تخليه ويتامين A و محدود شدن جريان خون ،در طولاني مدت، به پوست حالت چرمي مي دهد و خطر ابتلا به پسوريازيس که يک بيماري التهابي غير مسري پوستي همراه خارش است و لکه هاي قرمز رنگ در سراسر بدن از بين مي رود افزايش مي يابد.
جالب است بدانيد که سالانه بيش از ? ميليون نفر در اثر قرار گرفتن در معرض دود سيگار مي ميرند. افراد غير سيگاري که در معرض دود سيگار هستند بيشتردر معرض خطر ابتلا به سرطان ريه و پيشرفت بيماري سل قرار دارند. حتي سيگارهاي الکترونيکيE-cigarettes يا اصطلاحا "ويپ"، افراد غير سيگاري و اطرافيان را در معرض نيکوتين و ساير مواد شيميايي مضر قرار مي دهد.
امروزه ثابت شده قرار گرفتن در معرض دود ، با ديابت نوع ? مي تواند مرتبط باشد.
سيگار کشيدن يا استفاده از سيگار الکترونيکي در اطراف کودکان سلامت و ايمني آنها را به خطر مي اندازد. در کودکان سيگاري از عملکرد ريه ها کاسته مي شود و به عنوان اختلالات تنفسي مزمن در بزرگسالي بر آنها تأثير مي گذارد.
قرار گرفتن کودکان در معرض سيگارهاي الکترونيکي سلامت آنها را به طور جدي تهديد کرده و نيز خطر نشت مايعات دستگاهها يا بلعيدن مايعات توسط کودکان وجود دارد.
استفاده از سيگار الکترونيکي خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي و اختلالات ريوي را افزايش مي دهد. نيکوتين موجود در سيگارهاي الکترونيکي يک داروي بسيار اعتياد آور است که مي تواند به مغز در حال رشد کودکان آسيب برساند. همچنين سيگارهاي الکترونيکي از طريق آتش سوزي و انفجار نيز باعث صدمات جدي از جمله سوختگي مي شوند.
کودکان سن مدرسه که در معرض اثرات مضر دود هستند از طريق التهاب مجاري تنفسي به ريه ها در معرض خطر آسم هستند. کودکان زير ? سال در معرض دود، ممکن است به بيماري گوش مياني مبتلا شوند که احتمالاً منجر به کم شنوايي و ناشنوايي مي شود.
تحقيقات نشان داده ترک سيگار خطر بسياري از بيماري هاي مربوط به دود سيگار در کودکان مانند بيماري هاي تنفسي (مانند آسم) و عفونت گوش را کاهش مي دهد.
مصرف دخانيات پيامدهاي منفي اجتماعي به همراه دارد و بر روابط اجتماعي و روابط اجتماعي تأثير منفي مي گذارد و بر سلامتي و هزينه هاي اساسي خانواده ها نيز بسيار تاثير گزار است.
مصرف دخانيات به فقر دامن مي زند زيرا مصرف کنندگان دخانيات در معرض خطر بيشتري قرار دارند که بيمار شوند و به علت سرطان ها ، حملات قلبي ، بيماري هاي تنفسي يا ساير بيماري هاي مرتبط با دخانيات مي ميرند.
علاوه بر اينها سيگار کشيدن قدرت باروري را کاهش مي دهد. افراد سيگاري بيشتر دچار ناباروري مي شوند در حاليکه ترک سيگار دشواري باردار شدن ، زايمان زودرس ، تولد نوزاداني با وزن کم و سقط را کاهش مي دهد.
تاثيرسيگار در ايجاد اختلال در عملکرد و قدرت باروري مردان نيز به اثبات رسيده شود و در طولاني مدت اين تاثير ميتواند دائمي شود. از تعداد اسپرم ، تحرک و شکل اسپرم در مردان مي کاهد.
محصولات تنباکو در اثر گرم شدن ، سمي سرطان زا توليد مي کند. جويدن تنباکو مي تواند باعث سرطان دهان ، از دست دادن دندان ، دندانهاي قهوه اي ، لکه هاي سفيد و بيماري لثه شود.
نيکوتين موجود در تنباکوي بدون دود، به راحتي جذب مي شود تا اينکه با کشيدن سيگار باعث افزايش اعتياد آن مي شود.
افراد سيگاري در طول زندگي خود تا ?? برابر بيشتر از افراد غير سيگاري دچار سرطان ريه مي شوند. استعمال دخانيات دليل اصلي سرطان ريه است که باعث مرگ بيش از دو سوم سرطان ريه در سطح جهاني مي شود.
از هر پنج سيگاري يک نفر در طول زندگي خود به بيماري انسداد ريوي مزمن (COPD) مبتلا خواهد شد ، به ويژه افرادي که از دوران کودکي و نوجواني سيگار کشيدن را شروع مي کنند ، زيرا دود توتون رشد و تکامل ريه را به طور قابل توجهي کند مي کند.
سيگار کشيدن مي تواند آسم را در بزرگسالان تشديد کند ، فعاليت آنها را محدود مي کند ، به ناتواني کمک مي کند و خطر حملات شديد آسم را که نياز به مراقبت هاي اضطراري دارند افزايش مي دهد.
استعمال دخانيات خطر تبديل سل از حالت نهفته به حالت فعال را به بيش ازدو برابر مي رساند و پيشرفت طبيعي بيماري را نيز بدتر مي کند. حدود يک چهارم جمعيت جهان به سل نهفته مبتلا هستند.
فقط چند نخ سيگار در روز و استعمال گاه به گاه دخانيات يا قرار گرفتن در معرض دود سيگار ، خطر بيماري قلبي را افزايش مي دهد و افراد سيگاري دو برابر در معرض خطر سکته مغزي و چهار برابر ابتلا به بيماري قلبي دارند.
دود تنباکو به عروق قلب آسيب رسانده باعث تجمع پلاک ها و ايجاد لخته هاي خون مي شود ، در نتيجه جريان خون را محدود و در نهايت منجر به حملات قلبي و مغزي مي شود.
استفاده از نيکوتين و فرآورده هاي دخاني، خطر بيماري هاي قلبي عروقي را افزايش مي دهد.
استعمال دخانيات و استعمال دخانيات بدون دود باعث سرطان دهان ، سرطان هاي لب ، گلو (حلق و حنجره) و مري مي شود.
برخي مطالعات همچنين ارتباطي بين استعمال دخانيات و افزايش خطر ابتلا به سرطان پستان را نشان داده اند ، به ويژه در ميان افراد سيگاري و زنان که قبل از اولين بارداري شروع به سيگار کشيدن مي کنند. همچنين سيگار کشيدن به عنوان خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان آلوده به ويروس پاپيلوماي انساني شناخته شده است.
افراد سيگاري به طور قابل توجهي در معرض خطر ابتلا به سرطان خون حاد ميلوئيدي و سرطان حفره هاي سينوس بيني و پارانازال فسرطان روده بزرگ ، کليه ، کبد ، لوزالمعده ، معده يا تخمدان. و سرطان دستگاه ادراري تحتاني (از جمله مثانه ، حالب و لگن کليه) قرار دارند.
افراد سيگاري به احتمال زياد بينايي و شنوايي خود را از دست مي دهند . افراد سيگاري بزرگسال بيشتر دچار کم شنوايي مي شوند. سيگار کشيدن باعث بسياري از بيماري هاي چشمي مي شود که در صورت عدم درمان ، مي تواند بينايي دائمي ايجاد کند.
افراد سيگاري بيشتر از افراد غير سيگاري به دژنراسيون ماکولاي وابسته به سن مبتلا مي شوند ، وضعيتي که منجر به کاهش بينايي برگشت ناپذير مي شود. همچنين در افراد سيگاري خطر آب مرواريد بيشتر است. برخي شواهد نشان مي دهد که استعمال دخانيات باعث گلوکوم نيز مي شود بيماري که فشار چشم را افزايش مي دهد و مي تواند به بينايي آسيب برساند.
خطر ابتلا به ديابت در افراد سيگاري بيشتر است و سيگار کشيدن يک عامل خطر ابتلا به زوال عقل شناخته شده، بيماري آلزايمر شايع ترين شکل زوال عقل است و تخمين زده مي شود ??? موارد آلزايمر در سطح جهان به سيگار کشيدن مربوط شود.
زناني که سيگار مي کشند بيشتر دچار قاعدگي دردناک و علائم شديد يائسگي مي شوند.
يائسگي در زنان سيگاري ?-? سال زودتر اتفاق مي افتد زيرا سيگار کشيدن باعث کاهش توليد تخمک در تخمدان ها مي شود ، در نتيجه عملکرد دستگاه توليد مثل از دست مي رود و در نتيجه سطح استروژن پايين مي آيد.
دود تنباکو باعث کاهش اکسيژن رساني به بافتهاي بدن مي شود. استفاده از دخانيات جريان خون را محدود مي کند و در صورت عدم درمان مي تواند به گانگرن (مرگ بافت بدن) و قطع مناطق آسيب ديده منجر شود.
مصرف دخانيات خطر ابتلا به بيماري پريودنتال را افزايش مي دهد ، يک بيماري التهابي مزمن که از بين مي رود لثه ها و استخوان فک را از بين مي برد و منجر به از دست دادن دندان مي شود.
همچنين افراد سيگاري احتمالاً دچار اختلالات گوارشي مانند زخم معده ، بيماري التهابي روده ، همراه با گرفتگي شکم ، اسهال مداوم ، تب و خونريزي مقعدي و سرطان هاي دستگاه گوارش مي شوند. به احتمال زياد اين افراد تراکم استخوان خود را از دست مي دهند ، استخوان ها به راحتي دچار شکستگي شده و عوارض جدي مانند تأخير در بهبود يا عدم بهبودي را تجربه مي کنند.
اجزاي دود تنباکو سيستم ايمني بدن را ضعيف کرده و افراد سيگاري را در معرض خطر عفونت هاي ريوي قرار مي دهد. افراد سيگاري با استعداد ژنتيکي، به اختلالات خود ايمني در معرض خطر ابتلا به چندين بيماري از جمله آرتريت روماتوئيد ، بيماري کرون ، مننژيت باکتريايي ، عفونت پس از جراحي و سرطان ها هستند. همچنين افراد مبتلا به نقص ايمني ، مانند کساني که با فيبروز سيستيک ، مولتيپل اسکلروزيس يا سرطان زندگي مي کنند ، در معرض خطر بيشتري از بيماري هاي همراه و مرگ زودرس قرار دارد.
اثرات سرکوب کننده سيستم ايمني تنباکو ، افراد مبتلا به HIV را در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به ايدز قرار مي دهد. در ميان افراد سيگاري مبتلا به HIV ، متوسط ??طول عمر از دست رفته ?/?? سال است که بيش از دو برابر تعداد سالهاي از دست رفته توسط افراد غير سيگاري مثبت است
مصرف دخانيات و نيکوتين به کودکان آسيب جدي مي رساند. مصرف دخانيات و قرار گرفتن در معرض دود تنباکو در دوران بارداري خطر مرگ جنين را افزايش مي دهد .
به دليل کمبود اکسيژن جنين و ناهنجاري هاي جفت ناشي از مونوکسيد کربن در دود توتون و نيکوتين و توتون و تنباکوي بدون دود، مرگ جنين در رحم اتفاق مي افتد.
افراد سيگاري بيشتر در معرض خطر حاملگي خارج رحمي قرار دارند ، اين يک عارضه بالقوه کشنده براي مادر است که تخمک بارور شده در آن به خارج از رحم متصل مي شود.
ترک سيگار و محافظت در برابر قرار گرفتن در معرض دود سيگار براي بانوان باردار از اهميت ويژه اي برخوردار است. سيگارهاي الکترونيکي نيز خطرات قابل توجهي را براي زنان بارداري که از آنها استفاده مي کنند ايجاد مي کنند ، زيرا مي توانند به جنين در حال رشد آسيب برسانند.
نوزادان متولد شده از زناني که در دوران بارداري سيگار مي کشند يا حتي از دخانيات بدون دود استفاده مي کنند يا در معرض دود قرار دارند ، بيشتر در معرض خطر تولد زودرس و وزن کم هستند.
علاوه بر اينها ، دخانيات باعث آلودگي محيط زيست مي شوند. ته سيگار از عمده زباله هايي است که در سطح جهان دور ريخته مي شود و بيشترين مواد زباله اي است که در سواحل در سراسر جهان جمع مي شود . مواد خطرناک در ته سيگار شناسايي شده است از جمله آرسنيک ، سرب ، نيکوتين و فرمالدئيد. اين مواد به محيط هاي آبزي و خاک شسته و وارد مي شوند. دود تنباکو نيز به ميزان قابل توجهي در سطح آلودگي هوا در يک شهر نقش دارد.
بيشتر سيگارها با استفاده از کبريت يا فندک هاي پر از گاز روشن مي شوند. اگر به عنوان مثال براي روشن کردن دو سيگار از يک کبريت چوبي استفاده شود و با محاسبه شش تريليون سيگار که سالانه در سطح جهان دود مي شود، پس براي توليد سه تريليون کبريت، نياز به تخريب حدود نه ميليون درخت هست. از طرفي سيگارهاي الکترونيکي و محصولات تنباکوي گرم ، ممکن است حاوي باتري هايي باشند که به دفع خاص و همچنين مواد شيميايي ، بسته بندي و ساير مواد غير قابل تجزيه بيولوژيک نياز دارند.
در حال حاضر ، بيشتر کارتريج هاي مايع سيگار الکترونيکي نيز پلاستيکي قابل استفاده مجدد و قابل بازيافت نيستند .
همچنين دود تنباکو سه نوع گاز گلخانه اي توليد مي کند: دي اکسيد کربن ، متان و اکسيدهاي نيتروژن و باعث آلودگي محيط هاي داخلي و خارجي مي شود. در سراسر جهان ، هر ساله تقريباً ?????? هکتار براي کشاورزي و دخانيات صرف مي شود. جنگل زدايي براي پرورش توتون عواقب جدي زيست محيطي دارد . از جمله از دست دادن تنوع زيستي ، فرسايش و تخريب خاک ، آلودگي آب و افزايش دي اکسيد کربن در جو.
پرورش توتون و تنباکو معمولاً شامل استفاده قابل ملاحظه اي از مواد شيميايي ، از جمله سموم دفع آفات ، کودها و تنظيم کننده هاي رشد مي شود و اين مواد شيميايي منابع آب آشاميدني را تحت تاثير قراتر مي دهد و به همه اينها تعداد درخت مورد نياز براي توليد ? تريليون سيگار و اجزاي بسته بندي مانند کاغذ ، جوهر ، سلفون ، فويل و چسب و زباله هاي کارتن و جعبه هايي که براي توزيع و بسته بندي استفاده مي شود را بيفزاييد.
و در نهايت سيگار دليل مهمي در آتش سوزي هاي تصادفي و مرگ و مير ناشي از آن ها محسوب مي شود.
ترجمه و تدوين: واحد تحقيق و توسعه معاونت غذا و دارو دکتر مهري محمدي
:
