کارشناس اداره نظارت و ارزيابي فرآورده هاي طبيعي، سنتي و مکمل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران پيرامون مصرف عرقيات گياهي گفت:
با مصرف ايمن عرقيات گياهي تندرستي خود را حفظ کنيم
روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران -در سالهاي اخير، استفاده از گياهدرماني و داروهاي با منشاء گياهي روبه فزوني است به طوري که در حال حاضر حدود يک سوم تا نيمي از فرآورده‌هاي دارويي موجود در آمريکا داراي منشاء گياهي هستند. اين درحالي است که نبايد از عوارض احتمالي مصرف داروهاي گياهي از جمله عرقيات غافل شد.
255897.mp3
با مصرف ايمن عرقيات گياهي تندرستي خود را حفظ کنيم
.jpg)
کارشناس اداره نظارت و ارزيابي فرآورده هاي طبيعي، سنتي و مکمل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران پيرامون مصرف عرقيات گياهي گفت:
با مصرف ايمن عرقيات گياهي تندرستي خود را حفظ کنيم
روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران -در سالهاي اخير، استفاده از گياه درماني و داروهاي با منشاء گياهي روبه فزوني است به طوري که در حال حاضر حدود يک سوم تا نيمي از فرآورده‌هاي دارويي موجود در آمريکا داراي منشاء گياهي هستند. اين درحالي است که نبايد از عوارض احتمالي مصرف داروهاي گياهي از جمله عرقيات غافل شد.
مهندس سميرا برات وند کارشناس اداره نظارت و ارزيابي فرآورده هاي طبيعي، سنتي و مکمل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران ضمن اشاره به قدمت ديرينه درمان بيماري ها با استفاده از گياه درماني در بسياري از کشورها گفت: گياهان دارويي يکي از منابع بسيار ارزشمند در گستره وسيع منابع طبيعي ايران هستند. استفاده از گياهان براي درمان بيماري ها در بسياري از کشورها و به ويژه ايران قدمت ديرينه اي دارد. سازمان بهداشت جهاني اعلام کرده است که ??% مردم در سراسر دنيا به نحوي از طب گياهي در سطح اوليه بهداشتي درماني استفاده ميکنند.
گياهان دارويي بيشتر به صورت کاملاً خام در نقاط مختلف دنيا استفاده مي شوند. البته در برخي کشورها به محصولات بينابيني و يا نهايي تبديل شده و در نهايت به شکل يک فرم دارويي مورد استفاده قرار ميگيرند. در کشور ما نيز طي سالهاي اخير، تهيه فرمولاسيون هاي مختلف به اشکال دارويي متنوع از گياهان دارويي روند رو به رشدي داشته است به طوري که مطابق آمار رسمي سازمان غذا و دارو، هم اينک بيشتر از ???? فرآورده فرموله شده گياهي، مجوز ورود به بازار ايران را دريافت داشته اند.
وي به شرح استفاده از گياهان دارويي بصورت عرقيات پرداخت و افزود: اصولاً يکي از توانمندي‌هاي طب سنتي ايراني اسلامي را مي‌توان به وجود اشکال مختلف دارويي بر حسب نوع بيماري و نياز بيمار برشمرد. استفاده از گياهان دارويي به صورت «عرقيات» يکي از سادهترين و ابتدايي ترين روش هاي فرمولاسيون گياهان دارويي است. از گذشته هاي دور عرقيات سنتي در ايران براي درمان بيماري هاي مختلف استفاده مي شده است. گاهي اوقات نيز به عنوان عطر و طعم دهنده به غذاهاي مختلف افزوده مي گردد. وجود اين باور نادرست که عده‌اي معتقدند عرقيات هيچ ضرري ندارد باعث شده که برخي مردم به پشتوانه اين سخنان، انواع و اقسام عرقيات را در خانه به صورت مداوم مصرف کنند. اما بايد دانست که مصرف بي رويه و بدون مشاوره عرقيات، ميتواند عوارض جدي براي مصرف کننده به دنبال داشته باشد.
وي اولين موضوعي که در بروز عوارض ناخواسته به دنبال مصرف عرقيات موثر مي باشد را روش تهيه عرقيات دانست و گفت: تهيه عرقيات عمدتاً با استفاده از روش حرارت دهي به اندام هاي مختلف گياهي و تقطير صورت مي گيرد. بسياري از عرقيات مورد استفاده، حاصل تقطير محلول خيسانده شده اندام هاي چوبي گياهي است. در حين فرايند تقطير، مقادير قابل توجهي از مادهاي شيميايي به نام «متانول» در محصول نهايي ايجاد ميشود که اين ماده به خودي خود، سمي بوده و منجر به کوري ميگردد. البته متانول در عرقيات گياهي از فرآيندهاي متابوليک گياه در هنگام رشد و حتي پس از برداشت گياه تا زمان تهيه عرق نيز توليد ميشود.
مهندس برات وند هشدار داد: متانول بلافاصله پس از مصرف خوراکي جذب مي گردد. به نظر مي رسد که روشهاي صنعتي و مکانيزه توليد عرقيات گياهي هيچ تاثير مثبتي در کاهش غلظت متانول در محصول توليد شده نداشته باشد و احتمالاً نوع پاکسازي گياهان و وجود چوب بيشتر در ماده اوليه اي که تحت فرآيند عرق کشي قرار ميگيرد، نقش مهمتري در غلظت متانول موجود در محصول نهايي دارد. با توجه به اين که برخي انواع عرقيات براي درمان بعضي از بيماري ها ممکن است به مقدار زياد در مدت کوتاهي استفاده شوند (مانند عرق خارشتر در دفع سنگ کليه)، احتمال مسموميت با متانول در چنين مواردي وجود دارد.
کارشناس طبيعي سنتي معاونت غذا و دارو ايران خاطر نشان کرد: در حال حاضر در کشور ما روشهاي متفاوتي براي تهيه عرقيات گياهي وجود دارد. مراحل تهيه يک عرق گياهي شامل ريختن گياه در آب، جوشاندن آن و تبريد بخار حاصل از آن مي باشد. گاهي گياه را چند روز در آب ميگذارند و گاهي به سرعت پس از ريختن آن در آب، آنها را ميجوشانند. ماندن طولاني مدت گياه که حاوي چوب است در آب، با توجه به دماي محيط ميتواند باعث توليد متانول شود که با جوشاندن و تقطير به ظرف حاوي عرق گياهي منتقل مي گردد پس، زمان ماندن گياه در آب قبل از جوشاندن، در غلظت متانول نهايي عرق گياهي موثر است. همچنين اين مساله که بخار حاصل از جوشاندن پس از خنک شدن، در ظرف در بسته يا درباز ريخته ميشود نيز تاثيرگذار است، زيرا درباز بودن ظرفي که عرق گياهي پس از تقطير در آن جمع آوري ميگردد ميتواند راهي براي تبخير متانول و کاهش غلظت آن در محصول نهايي گردد. متغيرهاي متعددي از قبيل دماي محيط، مدت زمان ماندن گياه در آب قبل از جوشاندن و نوع ظرف جمع آوري عرقيات گياهي را نميتوان به طور دقيقي در يک کارگاه سنتي که از وسايل سنتي براي توليد عرقيات گياهي استفاده ميکنند، کنترل نمود.
وي گفت :موضوع ديگري که در بروز عوارض جانبي ناشي از مصرف عرقيات موثر است، اين است که با توجه به کاشت صنعتي گياهان دارويي براي تهيه عرقيات از آنها، احتمال وجود سموم شيميايي در اندام هاي مورد مصرف آنها وجود دارد. باقيمانده اين سموم، در صورتي که اندام گياهي قبل از ورود به مرحله عرقگيري به خوبي پاکسازي نشده و پالايش (سمزدايي) نشود، ممکن است وارد محصول نهايي شده و از آن طريق، به مصرف کننده آسيب وارد نمايد. احتمال بروز اين اتفاق در شرايط تهيه عرقيات به روش سنتي، بسيار بيشتر است.
موضوع بعدي که توجه به آن در هنگام مصرف عرقيات گياهي بسيار مهم است، بحث خواص ذاتي گياهان است. بعضي عرقيات گياهي در بارداري و شيردهي منع مصرف دارند. عرق نعناع و آويشن از جمله عرقياتي هستند که به علت داشتن ترکيبات شيميايي خاص ميتوانند باعث بروز صدمات کبدي جنين داخل رحم و نوزاد تازه متولد شده که از شير مادر مصرف ميکند، شوند. مثال ديگر، آلوئه‌ورا است که اين روزها بسيار مورد مصرف قرار ميگيرد. اين گياه ميتواند در مصارف بالا، دردهاي شکمي، سقط جنين و کوليت روده ايجاد کند و يا شيرين بيان‌که در مشکلات گوارش مصرف بالايي دارد در استفاده نابه جا و زياد باعث افزايش فشارخون و اختلال در ريتم طبيعي قلب شود. عرقياتي همچون به ليمو در صورت مصرف همزمان با داروهاي خواب آور و يا ضد تشنج مي توانند باعث اثر هم افزايي و در نتيجه بروز عوارض داروهاي ذکر شده از جمله خواب آلودگي، گيجي و عدم تمرکز شوند.
تهيه و نگهداري نامناسب عرقيات ميتواند باعث رشد و تکثير انواع ميکروارگانيسم ها از جمله قارچ‌ها در آنها شود. باکتريها از مهمترين عوامل ميکروبي عفونت‌ها و مسموميت هاي ناشي از مواد خوراکي مي‌باشند. يکي از پايش هايي که امروزه بر روي عرقيات انجام مي شود، بررسي وجود «کلي فرم ها» است که نشان دهنده وجود آلودگي مدفوعي آن مي‌باشد.
مهندس برات وند در پايان تاکيد کرد: نتيجه آنکه مصرف داروهاي گياهي از جمله عرقيات، بدون اثرات سوء نخواهد بود. گزارش سازمان بهداشت جهاني حاکي از آن است که بيش از ?? هزار عارضه مرتبط با مصرف داروهاي گياهي گزارش شده و بيشترين آنها شامل افزايش فشارخون، ورم صورت، درماتيت و مرگ مي‌باشد. لذا ضروري است در مصرف عرقيات گياهي به سه نکته اساسي توجه داشت. نخست آنکه بايد دانست که فرآورده هاي گياهي نيز همچون داروهاي شيميايي، ممکن است منجر به بروز عوارض ناخواسته در مصرف کننده و يا تداخل با بيماري و ساير داروهاي مورد مصرف بيمار شوند. بنابراين در مصرف اين اقلام، همانند ساير مواد، بايد حد اعتدال را رعايت کرد. نکته دوم، منبع تهيه اين محصولات است که بايد دقت شود از فراورده هاي پاستورريزه داراي مجوز وزارت بهداشت خريداري گردد و نکته سوم، لزوم مصرف اين مواد با تجويز پزشک و مشورت داروساز متخصص طب سنتي است. مصرف فرآورده هاي گياهي با رعايت اين سه نکته باعث ميشود که ضمن برخورداري از خواص مهم و شفابخش گياهان، عوارض ناخواسته ناشي از مصرف اين ترکيبات نيز به حداقل ممکن، کاهش يابد.
:
