هپاتیت، راههای پیشگیری از آن، علائم و درمان

" به مناسبت هفته ملی اطلاع رسانی هپاتیت یکم لغایت هفتم آبان ماه"

هپاتیت یک بیماری التهابی کبدی ست که توسط عوامل ویروسی و غیر ویروسی ایجاد می شود، مشکلات متعددی برای سلامتی فرد ایجاد می کند که بعضی از آنها می تواند منجر به مرگ بیمار گردد.

پنج سویه اصلی ویروس های هپاتیت A,B,C,Dو E می باشد.دوسویه B و C منجر به هپاتیت مزمن در افراد شده و جزء شایع ترین علل سیروز کبدی، سرطان کبد و مرگ و میرهای مرتبط با هپاتیت هستند. برخی از انواع هپاتیت از طریق واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند.

پیشگیری از هپاتیت

درمان هپاتیت می تواند خطرناک و دشوار باشد. از این رو توصیه می شود از اقدامات پیشگیرانه در برابر عفونت احتمالی استفاده شود.

پیشگیری از هپاتیت A

هپاتیت A بیشتر از طریق غذا و آب آلوده منتقل می‌شود، اقدامات زیر به خصوص در هنگام سفر می‌تواند در پیشگیری از ابتلاء به عفونت کمک کننده باشد:

پس از استفاده از سرویس توالت، دست‌ها را با صابون بشویید.

فقط مواد غذایی را که تازه پخته شده‌اند مصرف کنید.

اگر از بهداشتی بودن آب منطقه‌ای که در آن حضور دارید، اطمینان ندارید، از آب‌های معدنی شرکتی یا آب جوشیده شده استفاده کنید.

اگر به سلامت محیط اطمینان ندارید، از میوه‌های قابل پوست گیری استفاده نمائید.

فقط در صورتی که از تمیزی و ضدعفونی بودن سبزیجات مطمئن هستید، آنها را به صورت خام مصرف نمائید.

قبل از سفر به مناطقی که نوع A در آنجا شایع است، واکسن HAV دریافت کنید.

پیشگیری از هپاتیت B

جهت به حداقل رساندن خطر انتقال اقدامات زیر را انجام دهید:

در صورتی که ناقل بیماری هپاتیت B هستید، شریک جنسی خود را آگاه نمائید و از شریک جنسی خود نیز پیرامون مبتلا بودن به بیماری پرسش نمائید.

از برقراری رابطه جنسی پرخطر و محافظت نشده بپرهیزید.

فقط از سرسوزن و سرنگهای یکبار مصرف، استفاده کنید.

از مسواک، تیغ و لوازم مانیکور (ناخن گیر) به صورت مشترک استفاده ننمایید.

در صورت اقدام جهت مواردی مانند خالکوبی، پیرسینگ یا طب سوزنی، از استریل بودن دستگاه و لوازمات، اطمینان حاصل نمائید.

اگر در معرض خطر هستید، واکسن HBV دریافت نمائید.

پیشگیری از هپاتیت C

این نوع هپاتیت اغلب از طریق مایعات آلوده‌ی بدن منتقل می‌شود، مراحل زیر می‌توانند به پیشگیری از انتقال HCV کمک کنند:

از لوازم شخصی مانند حوله، مسواک، سوزن و لوازم مانیکور به طور مشترک استفاده نکنید.

در صورت اقدام به پیرسینگ یا سوراخ کردن پوست، از استریل و تمیز بودن لوازمات اطمینان حاصل کنید.

از مصرف الکل و مصرف مواد مخدر، بخصوص مواد مخدرتزریقی اجتناب کنید.

علائم ابتلا به انواع هپاتیت

بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت فقط علائم خفیف را نشان می دهند یا اصلا علائمی ندارند. با این حال در برخی از افراد بروز علائم شدیدتری را مشاهده می کنیم.

علائم هپاتیت A, B و C ممکن است شامل تب، ضعف، بی اشتهایی، اسهال، حالت تهوع، ناراحتی شکمی، ادرار تیره رنگ و زردی (زردی پوست و قسمت سفیدی چشم) باشد. در برخی موارد ویروس می تواند باعث عفونت مزمن کبدی شود که بعداً به سیروز یا سرطان کبد تبدیل می شود. این بیماران در خطر مرگ هستند.

هپاتیت D فقط در افرادی یافت می شود که قبلا به هپاتیت B آلوده شده اند. با این حال عفونت دوگانه HBV و HDV می تواند باعث عفونت جدی تر و پیامدهای سلامت ضعیف تر از جمله پیشرفت سریع به سیروز شود.ایجاد هپاتیت D مزمن نادر است.

هپاتیت E با تب خفیف، کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ شروع می شود که برای چند روز ادامه می یابد.برخی از افراد ممکن است درد شکم، خارش(بدون ضایعات پوستی)، بثورات پوستی، درد مفاصل، زردی، ادرار تیره، مدفوع کم رنگ، هپاتومگالی و گاهی اوقات نارسایی حاد کبدی را نشان دهند.

درمان انواع هپاتیت

واکسن ایمن و موثری جهت پیشگیری از ویروس هپاتیت B در دسترس است.این واکسن همچنین از ابتلا به هپاتیت D نیز جلوگیری می کند و تزریق آن در بدو تولد خطر انتقال عفونت از مادر به کودک را به شدت کاهش می دهد. عفونت مزمن هپاتیت B را می توان با داروهای ضد ویروسی درمان کرد. درمان می تواند پیشرفت سیروز و بروز سرطان کبد را کاهش دهد و بقای افراد مبتلا را افزایش دهد.

برای هپاتیت E نیز واکسن وجود دارد اما در حال حاضر به صورت گسترده در دسترس نیست. هیچ درمان خاصی برای HEV وجود ندارد و معمولا نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست. به دلیل تاثیرات مخرب این عفونتها بر روی کبد توصیه می شود از مصرف داروهای غیرضروری خودداری شود.

هپاتیت C می تواند باعث عفونت حاد و مزمن شود.برخی افراد خود به خود بهبود می یابند، در حالیکه برخی دیگر دچار عفونت تهدیدکننده زندگی یا عوارض بیشتر از جمله سیروز یا سرطان می شوند. هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد. داروهای ضدویروسی می توانند بیش از 95درصد از افراد مبتلا به عفونت هپاتیت C را درمان کنند و در نتیجه خطر مرگ ناشی از سیروز و سرطان کبد را کاهش دهند اما دسترسی به تشخیص و درمان کم است.

ویروس هپاتیت A به دلیل کمبود دسترسی به منابع آب تمیز و قابل اطمینان و افزایش خطر مواد غذایی آلوده، شایعترین ویروس هپاتیت در کشورهای با درآمد کم و متوسط است. واکسن ایمن و موثر برای پیشگیری از هپاتیت A در دسترس است.اکثر عفونت های HAV خفیف هستند و اکثر افراد به طور کامل بهبود می یابند و در برابر ابتلای دوباره مصونیت پیدا می کنند. با این حال این ویروس می تواند علائم شدید و تهدیدکننده زندگی ایجاد کند.

شعار روز جهانی هپاتیت:

"دسترسی افراد در همه جوامع به خدمات مراقبتی، تشخیصی و درمانی هپاتیت"

ترجمه و تدوین:

 دکتر معصومه سلطانی دانا، دفتر تحقیق و توسعه، معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران

    https://www.who.int/health-topics/hepatitis#tab=tab_1                         

  ****************************************************

برای مشاهده کلیپ هپاتیت روی آدرس زیر کلیک نمایید.

                                                                https://fdo.iums.ac.ir/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%BE-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C%D8%8C-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C

دکتر مهری محمدی