ترکیبات مضر استفاده شده در صنایع آرایشی و بهداشتی

چکیده

لوازم آرایشی شامل طیف وسیعی از محصولاتی هستند  که بصورت ترکیبی از مواد شیمیایی مصنوعی یا طبیعی بدون تأثیر بر ساختار یا عملکرد بدن، به منظور زیباسازی، پاکسازی یا بهبود ظاهر و تقویت ویژگی های جذاب استعمال می شوند.  تاثیر عواملی مانند تبلیغات، فشار همسالان و پذیرش اجتماعی، بر انتخاب محصولات آرایشی که توسط اکثر زنان استفاده می شود، برکسی پوشیده نیست. محصولات آرایشی حاوی مواد شیمیایی مضر یا سمی مختلفی وجود دارند که می توانند اثرات نامطلوبی بر پوست ایجاد کنند. تولیدکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی نه تنها از مواد مصنوعی بلکه از محصولات طبیعی پایدار و ارزان نیز استفاده می کنند. محصولات مراقبت از پوست برای مدت طولانی تری روی پوست باقی می مانند و می توانند اثرات مضری مانند واکنش های آلرژیک ایجاد کنند. مرطوب کننده ها نیز فقط  زمانی که در غلظت بالا استفاده می شوند می توانند خواص رطوبت سنجی پوست را افزایش دهند که در این شرایط می تواند باعث تحریک و لایه برداری پوست شوند. در ذیل به چند مورد از موادی که بطور عمده در محصولات ارایشی و بهداشتی استفاده می شوند و می توانند اثرات نامطلوبی بر بدن انسان داشته باشند اشاره می کنیم

مقدمه

اعتقاد بر این است که علم زیبایی شناسی در دنیای باستان از کشورهایی مانند مصر و هند سرچشمه گرفته است، اما اولین کاربرد مواد آرایشی به حدود 2500 و 1550 قبل از میلاد مسیح، به تمدن دره سند برمی گردد. اولین محصول مرتبط خمیری است که در اطراف رود سند برای درمان ترک لب بکار گرفته می شد. استفاده از کجال در فرهنگ هندو سابقه طولانی دارد. آداب زیبایی مختلف در آیین های امروزی مانند رنگ کردن مو و اپیلاسیون ریشه در فرهنگ مصر باستان دارد. در روزگاران گذشته، رومی ها، یونانی ها و مصری ها از لوازم آرایشی مختلفی حاوی سرب سفید و جیوه استفاده می کردند. روغن‌های حاوی اسانس و پمادها برای تمیز کردن و نرم کردن پوست و پوشاندن بوی بدن و از رنگ‌ها و رنگ‌های طبیعی برای رنگ‌آمیزی صورت، عمدتاً برای مراسم و مراسم مذهبی استفاده می‌شد. این عقیده رایج باستانی وجود داشت که آرایش چشم می‌تواند ارواح شیطانی را از بین ببرد و آن را بهبود ببخشد(2). در ایران نیز حمام شیر بعنوان یک روش برای جوان ماندن پوست در داستان های اساطیری مثل شیرین و فرهاد به وفور دیده می شود.

لوازم آرایشی ترکیبی از مواد شیمیایی مصنوعی یا طبیعی هستند که بدون تأثیر بر ساختار یا عملکرد بدن، به منظور زیباسازی، پاکسازی یا بهبود ظاهر و تقویت ویژگی های جذاب استعمال می شوند. لوازم آرایشی شامل طیف وسیعی از محصولات است که مواردی مثل خمیر دندان، شامپو، نرم کننده، ریمل، لوسیون پس از اصلاح، ژل حالت دهنده، کرم، لوسیون، پودر، عطر، رژ لب، لاک ناخن دست و پا، آرایش چشم و صورت، حالت دهنده مو، رنگ مو، اسپری مو، دئودورانت و ضد تعریق را شامل می شود.

تاثیر عواملی مانند تبلیغات، فشار همسالان و پذیرش اجتماعی، بر انتخاب محصولات آرایشی که توسط اکثر زنان استفاده می شود، برکسی پوشیده نیست. محصولات آرایشی حاوی مواد شیمیایی مضر یا سمی مختلفی وجود دارند که می توانند اثرات نامطلوبی بر پوست ایجاد کنند. تولیدکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی نه تنها از مواد مصنوعی بلکه از محصولات طبیعی پایدار و ارزان مانند کره شی، عصاره گل رز و شکر نیشکر نیز استفاده می کنند. محصولات مراقبت از پوست مانند عطر، لوازم آرایش، لاک ناخن و غیره، برای مدت طولانی تری روی پوست باقی می مانند و می توانند اثرات مضری مانند واکنش های آلرژیک ایجاد کنند. مرطوب کننده ها نیز فقط  زمانی که در غلظت بالا استفاده می شوند می توانند خواص رطوبت سنجی پوست را افزایش دهند که در این شرایط می تواند باعث تحریک و لایه برداری پوست شوند. در ذیل به چند مورد از موادی که بطور عمده در محصولات ارایشی و بهداشتی استفاده می شوند و می توانند اثرات نامطلوبی بر بدن انسان داشته باشند اشاره می کنیم

هیدروکینون (HQ) بعنوان عوامل روشن کننده پوست

عوامل روشن کننده پوست مانند هیدروکینون (HQ) یکی از مضرترین مواد شیمیایی است. گزارش هایی از اکرونوز و جهش زایی بالقوه این مواد یافت شده است. اکرونوز یک اثر نامطلوب غیر معمول HQ است که اگر کرم حاوی غلظت های بالای HQ برای مدت طولانی استفاده شود سبب تیره شدن تدریجی ناحیه مورد استعمال می شود. هیدروکینون یک ترکیب هیدروکسی فنولیک است که با مهار آنزیم تیروزیناز t، سنتز ملانین را مهار می کند و با مهار سنتز DNA و RNA در ملانوسیت ها در تشکیل یا تخریب ملانوزوم ها اختلال ایجاد می کند. این ماده در حال حاضر رایج‌ترین عامل رنگ‌زدایی است، اما مشخص شده است که برای ملانوسیت‌ها بسیار سیتوتوکسیک بوده و برای سلول‌های پستانداران جهش‌زا است. اکرونوز منجر به از دست دادن خاصیت ارتجاعی پوست و اختلال در بهبود زخم ها می شود. به همین دلیل در بسیاری از کشورها استفاده از آن بدون نسخه پزشک ممنوع است. این ماده فقط برای استفاده در مناطق کوچکی از پوست و برای درمان مواردی مانند لکه های ناشی از افزایش سن یا لکه های آفتاب سوختگی مجاز است.

فنیلن دی آمین (PPD)

حنای سیاه ترکیبی از حنای قرمز با فنیلن دیامین (PPD) است و برای خالکوبی موقت استفاده می شود. رنگ تاتو حنا سیاه یک رنگ شیمیایی تجاری است که به منظور تسریع فرآیند رنگ آمیزی و خشک کردن، در آن خمیر حنا به PPD اضافه می شود که برای تقویت ، تیره شدن رنگ و بهبود الگوی طراحی خالکوبی و ماندگاری بیشتر تاتو کاربرد دارد. مطالعات انجام شده و گزارش هایی در مورد واکنش های آلرژیک از PPD شامل تاول، سطح تراوش، تورم و بثورات اریتروماتوز روی پوست ارائه شده است. در مواردی نیز به جای واکنش پوستی عوارضی مانند عطسه، آبریزش بینی، سرفه و تنگی نفس گزارش شده است. برخی گزارش‌ها از ظهور هیپرتریکوزیس موضعی ( رویش بیش از حد موهای زاید در محل) پس از خالکوبی حنای سیاه بدون واکنش‌های آلرژیک به تاتو وجود دارد. اوایل دهه 80 در سودان موارد زیادی از سمیت پودر سیاه که برای نقاشی بدن مورد استفاده قرار می گرفته و در برخی موارد نیز کشنده بود، مشاهده شد. علائم آلرژیک اولیه مانند ادم صورت، لب‌ها، دهانه حنجره، حلق، گردن و برونش‌ها بود که در عرض چند ساعت پس از استفاده از مخلوط رنگ روی پوست رخ می‌داد و گاهی برای انسداد تنفسی نیاز به برش نای اضطراری بود. مشخص شد که علائم در روز دوم به نارسایی حاد کلیه پیشرفت می کرد. دیالیز به برخی از بیماران کمک می کرد، اما برخی دیگر بر اثر نکروز توبولار کلیوی جان باختند.

بنزوفنون ها

عوامل ضدآفتابی که امروزه استفاده می‌شوند باعث واکنش‌های تحریک‌کننده، آلرژیک، فوتوتوکسیک یا فوتو آلرژیک شوند. رایج ترین آلرژن ها تو این زمینه هستند. در حالی که دبنزوئیل متان ها، پارامینوبنزوئیک اسید (PABA) و سینامات ها هم ممکن است باعث درماتیت فوتوالرژیک شوند.  

BHA و BHT

 BHAبوتیل هیدروکسیل آنیزول و BHT بوتیل هیدروکسیل تولوئن نگهدارنده های مصنوعی هستند که در مرطوب کننده ها و رژ لب ها و سایر لوازم آرایشی استفاده می شوند و می توانند باعث واکنش های آلرژیک در پوست شوند.  BHA توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان به عنوان یک سرطان زا برای انسان طبقه بندی شده است. کمیسیون اروپا در مورد اختلالات غدد درون ریز نیز بر اساس شواهدی مبنی بر تداخل با عملکرد هورمون، BHA را به عنوان یک ماده اولویت رده اول ذکر کرده است. BHT در شرایطی ممکن است به عنوان یک آغاز کننده تومور عمل کند. شواهدی نیز نشان می دهد که دوزهای بالای BHT ممکن است شبیه استروژن که یک هورمون جنسی اولیه زنانه است عمل کند و یا از بیان هورمون های جنسی مردانه جلوگیری کند و در نتیجه اثرات نامطلوب باروری را به همراه داشته باشد.

رنگهای حاصل از قطران زغال سنگ

محصولات حاصل از قطران زغال سنگ شامل بسیاری از مواد شیمیایی را شامل می شوند که در نفت خام نیز وجود دارد. رنگ های مشتق شده از قطران زغال سنگ بیشتر در لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می شود که به طور کلی با یک عدد پنج رقمی شاخص رنگ (CI) مشخص می شود. پارا فنیلن دی آمین یک رنگ رایج حاصل از قطران زغال سنگ است که در بسیاری از رنگ موها استفاده می شود. فنیلن دیامین در رنگ موهای تیره بیشتر از رنگ های روشن تر یافت می شود. این ماده واکنش های نامطلوبی  از جمله  احساس سوزش، همراه با راش اریتروماتوز، تورم، تاول و تراوش سطحی  و حتی شوک انافیلاکسی را بهمراه دارد. محصولات حاصل از قطران زغال سنگ نیز ممکن است با سرطان مرتبط باشند و نگرانی اصلی در مورد رنگ های جداسازی شده از قطران زغال سنگ احتمال سرطان زایی آنها است. این رنگ ها ممکن است آلوده به مقادیرپایینی از فلزات سنگین باشند و برخی از آنها با بستر آلومینیومی ترکیب شده اند. ترکیبات آلومینیوم و بسیاری از فلزات سنگین ممکن است اثرات نامطلوبی برای مغز ایجاد کنند. برخی از این رنگ‌ها مثل پارافنیلن دی آمین که برای ایجاد رنگ‌ در صنایع آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شوند، به عنوان افزودنی‌های غذایی مورد تایید نیستند، اما در لوازم آرایشی مانند رژ لب که ممکن است بلعیده شوند، استفاده می‌شوند. مشخص شده است که پارافنیلن دی امین در زنانی که از رنگ‌های مو بمدت طولانی استفاده می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان سیستم لنفاوی را افزایش می‌دهند. اتحادیه اروپا مثل پارافنیلن دی آمین را به عنوان ترکیب بسیار سمی برای موجودات آبزی طبقه بندی کرده است، چون اثرات نامطلوب طولانی مدت (مزمن) در محیط آبی ایجاد می کند.

DEA دی اتانول امین

 ترکیبات مرتبط با DEA (دی اتانول آمین) در فرمولاسیون لوازم آرایشی به عنوان تنظیم کننده pH برای کاهش اسیدیته فرمولاسیون استفاده می شود. آنها در شامپوها، صابون ها و پاک کننده ها یافت می شوند. DEA با نیتریت های موجود در لوازم آرایشی واکنش نشان می دهد و نیتروزامین ها را تشکیل می دهد. نیتریت ها هم گاهی اوقات به عنوان عوامل ضد خوردگی به محصولات اضافه می شوند یا ممکن است به عنوان آلاینده وجود داشته باشند. تخریب برخی ازعنوان نگهدارنده ها در لوازم آرایشی هنگامی که محصول در معرض هوا قرار می گیرد نیز می تواند نیتریت ها را آزاد کند. در طی آزمایشات انجام شده در آزمایشگاه، نشان داده شده است که قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای مواد مرتبط با DEA باعث سرطان کبد و تغییرات پیش سرطانی در پوست و تیروئید می شود. این مواد شیمیایی همچنین ممکن است باعث تحریک خفیف تا متوسط ​​پوست و چشم شوند. DEA به دلیل سمیت حاد آن برای موجودات آبزی برای محیط زیست نیز خطرناک است.

Cocamide-DEA در ژوئن 2012 در فهرست مواد سمی سرطان زا قرار گرفت. این سورفاکتانت به طور کلی به عنوان عامل کف کننده در صابون ها، شامپوها، رنگ مو، لوازم آرایشی و فرمول های تمیزکننده خانگی استفاده می شود. اگر یک سورفکتانت خیلی قوی باشد، می تواند روغن های طبیعی بدن شما را از بین ببرد و پوست را خشک کند. اگر این محافظت طبیعی در برابر میکروب ها و سایر عوامل محیطی وجود نداشته باشد ممکن است پوست پوسته پوسته شده و دچار خارش شود همچنین پوست بیشتر مستعد عفونت می شود. از نمونه‌های دیگری که بعنوان سورفکتانت‌های قوی عمل میکنند و می‌توانند باعث خشکی پوست شوند می توان به سولفوناتها، مثل سدیم لوریل سولفات و بتائین‌ها (معمولاً کوکامیدوپروپیل بتائین) اشاره کرد. جدا از خشک کردن پوست شما ، کوکامید DEA در خطرات سلامتی بسیار جدی نیز دارد. کوکامید DEA می تواند با مواد نگهدارنده ترکیب شود و مواد شیمیایی بسیار خطرناکی به نام نیتروزامین ها را تشکیل دهد. یکی از این نمونه ها NDELA نام دارد، ترکیبی که نشان داده است در موش ها باعث سرطان می شود. NDELA گر در مناطق وسیعی از بدن شما اعمال شود، به آسانی از طریق پوست جذب می شود. آنها معمولاً در محصولات مراقبت از پوست ارزان تر یافت می شوند، اما هیچ چیز ارزشمندتر از سلامتی نیست.

دی بوتیل فتالات (DBP)

DBP عمدتاً در لوازم آرایشی ناخن ها به عنوان حلال رنگ ها و به عنوان یک نرم کننده که از سفت و شکننده شدن لاک های ناخن جلوگیری می کند استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که این ماده می تواند باعث نقص رشد، تغییرات در پروستات و بیضه ها و کاهش تعداد اسپرم در مردان و نقص‌های تولید مثلی در جنین پسر در حال رشد (زمانی که مادر در دوران بارداری در معرض قرار می‌گیرد) است. همچنین مشخص شده است که به عنوان یک مختل کننده غدد درون ریز عمل می کند زیرا با عملکرد هورمون تداخل می کند و ممکن است به جنین آسیب برساند و ناباروری را بدتر کند. تحقیقات مختلف نشان می‌دهد زمانی که محصولات حاوی فتالات برای دوره‌های طولانی مصرف می‌شوند ممکن است باعث عوارض سلامتی جدی مانند نارسایی کبد و کلیه در کودکان خردسال شود.

پارابن

برای محافظت از لوازم آرایشی در برابر آلودگی میکروبی از مواد نگهدارنده استفاده می شود. رایج ترین نگهدارنده مورد استفاده در لوازم آرایشی پارابن ها هستند. حدود 75 تا 90 درصد لوازم آرایشی حاوی پارابن هستند. پارابن ها با سرطان و سمیت عصبی در میان سایر اثرات نامطلوب سلامتی مرتبط هستند. پارابن ها به راحتی در پوست نفوذ می کنند و مشکوک به تداخل در عملکرد هورمون ها (اختلال غدد درون ریز) هستند. آنها مثل هورمون جنسی اولیه زنانه یعنی استروژن عمل می کنند. آنها همچنین ممکن است با عملکرد تولید مثل مردان تداخل داشته باشند. مطالعات مختلف نشان می دهد که استعمال طولانی مدت متیل پارابن بر روی پوست منجر به افزایش پیری پوست و آسیب DNA می شود. برخی غذاها مانند جو، توت فرنگی، هویج، پیاز و وانیل نیز حاوی پارابن هستند. پارابن‌های موجود در غذاها هنگام خوردن متابولیزه می‌شوند و باعث می‌شود که استروژن کمتری داشته باشند. از طرف دیگر وقتی پارابن‌ها روی پوست اعمال می‌شوند  مستقیما جذب بدن می‌شوند لذا پارابن‌های موجود در لوازم آرایشی فرآیند متابولیک را دور می‌زنند و وارد جریان خون می‌شوند. مشخص شده است که زنان در معرض 50 میلی گرم پارابن در روز از لوازم آرایشی قرار دارند.

ترکیبات معطر

عطر مخلوطی از اسانس ها یا ترکیبات معطر و حلال ها است که برای دادن بوی مطبوع به بدن انسان، حیوانات، غذا، اشیا و فضاهای زندگی استفاده می شود. معمولاً به شکل مایع یافت می شود و برای دادن بوی مطبوع به بدن افراد استفاده می شود. از مواد معطر در لوازم آرایشی نیز استفاده می شود. حدود 3000 ماده شیمیایی به عنوان مواد معطر استفاده می شود. مواد معطره جزء اصلی عطرها، دئودورانت ها و ادکلن ها هستند. تقریباً تمام محصولات آرایشی حاوی مواد معطر هستند. حتی اگر محصولی به‌عنوان «بدون عطر» یا «بدون بو» به بازار عرضه شود، ممکن است حاوی مواد معطر به شکل عوامل پوشاننده بوهای نامطبوع باشد. بسیاری از مواد تشکیل دهنده عطر محرک هستند و می توانند باعث آلرژی، سردرد شدید و علائم آسم شوند. عطر می تواند آسم را بدتر کند و حتی ممکن است به رشد آن در کودکان کمک کند. این مواد دومین عامل شایع آلرژی در بیماران است.

پلی اتیلن گلیکول (PEG)

پلی اتیلن گلیکول ها (PEGs) ترکیباتی بر پایه نفت هستند که به طور گسترده در کرم ها به عنوان تغلیظ کننده، حلال، نرم کننده و حامل رطوبت استفاده می شوند. در طی فرآیندهای تولید، PEG ها ممکن است با مقادیری از1، 4-دی اکسان آلوده شوند. مشخص شده است که 1، 4- دی اکسان باعث سرطان می شود. به راحتی تجزیه نمی شود و می تواند مدت زیادی پس از شستشو حتی پس از ابکشی در محیط باقی بماند. PEG ها همچنین شواهدی از سمیت ژنتیکی نشان می دهند و در صورت استفاده روی پوست می توانند باعث تحریک ، پوسته پوسته شدن و سمیت سیستمیک شوند.

پترولاتوم

پترولاتوم در انواع مرطوب کننده ها به عنوان یک مانع برای به دام انداختن رطوبت در پوست عمل می کند. در محصولات مراقبت از مو برای درخشندگی آنها استفاده می شود. این ماده به ژله روغن معدنی نیز معروف است. هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) ممکن است به عنوان یک آلاینده در Petrolatum یافت شوند. در مطالعات مختلف مشخص شده است که پس از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض PAHs ممکن است با سرطان مرتبط باشد. بر این اساس، اتحادیه اروپا پترولاتوم را به عنوان یک ماده سرطان زا طبقه بندی کرده و استفاده از آن را در لوازم آرایشی محدود می کند. PAH های موجود در پترولاتوم نیز ممکن است باعث آلرژی و تحریک پوست شوند.

سیلوکسان

سیلوکسان ها ترکیبات بر پایه سیلیکون هستند که در محصولات آرایشی مختلف بعنوان نرم کننده و صاف کننده استفاده می شود. آنها محصولات مو را سریعتر خشک می کنند و قابلیت پخش کرم های دئودورانت را افزایش می دهند. آنها اغلب در مرطوب کننده ها و درمان های صورت استفاده می شوند. سیلوکسان سمی رایج که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند سیکلوتتراسیلوکسان و سیکلوپنتاسیلوکسان هستند. سیکلوتتراسیلوکسان نوعی مختل کننده غدد درون ریز است، زیرا با عملکرد هورمون های انسانی تداخل می کند و به عنوان سم احتمالی باروری، ممکن است باروری انسان را نیز مختل کند.

خطرات سلامتی مرتبط با فلزات سنگین در لوازم آرایشی

فلزات سنگین بیشتر در لوازم آرایشی زنان استفاده می شود. اثرات مضر فلزات سنگین در محصولات آرایشی مختلف مانند محصولات آرایشی صورت در مقالات مختلف بررسی شده است. فلزات سنگینی که می‌توانند در طی یک دوره زمانی در بدن انباشته شوند، به عنوان عامل مشکلات سلامتی شناخته شده‌اند. برخی از خطرات سلامتی مرتبط با فلزات سنگین در لوازم آرایشی عبارتند از سرطان، اختلالات تولید مثل و رشد، مشکلات عصبی، قلبی عروقی، اسکلتی، خون، سیستم ایمنی، مشکلات کلیوی و کلیوی، سردرد، استفراغ، تهوع و اسهال، آسیب ریه. آنها همچنین ممکن است باعث درماتیت تماسی ، ایجاد موهای شکننده و ریزش مو شوند. برخی از فلزات سنگین مختل کننده هورمون ها هستند در حالی که برخی دیگر سموم تنفسی هستند. آنها می توانند از طریق بلع وارد بدن شوند یا از طریق پوست جذب شوند.

کادمیوم

کادمیوم به طور طبیعی در محیط یافت می شود. کادمیوم موجود در کرم های بدن و مو از طریق تماس پوستی در کلیه و کبد ذخیره شده  و به بدن جذب می شود، اگرچه تقریباً در تمام بافت های بالغ یافت می شود. طبق گزارش IARC، این ماده برای انسان و ترکیبات آن سرطان زا در نظر گرفته می شود که توسط FDA به عنوان ماده سرطان زا شناخته شده انسانی طبقه بندی شده است. اگر در مقادیر زیاد بلعیده شود، ممکن است منجر به تحریک شدید معده، استفراغ و اسهال شود، در حالی که قرار گرفتن در سطوح پایین تر برای مدت طولانی می تواند منجر به آسیب کلیه، تغییر شکل استخوان ها و ضعیف شدن استخوان ها شود.

سرب

سرب را می توان به عنوان ناخالصی در رژلب ها از طریق استفاده از مواد خام آلوده یا از طریق استفاده از رنگدانه هایی که ممکن است حاوی سرب باشد، پیدا کرد. تماس پوست با سرب بطور روزمره اتفاق می افتد و مقداری از آن از طریق پوست جذب می شود. استفاده از پودرهای سرب چشم (به عنوان مثال، سورما، کهل) با افزایش سطح سرب خون در کودکان و زنان مرتبط است.

زنان باردار و کودکان خردسال در معرض خطر بیشتری هستند زیرا می تواند به راحتی از جفت عبور کند و وارد مغز جنین شود. همچنین می تواند از طریق شیر مادران شیرده به نوزادان منتقل شده و در استخوان ها ذخیره شود. مشخص شده است که قرار گرفتن در معرض سرب باعث سقط جنین، تغییرات هورمونی، کاهش باروری در مردان و زنان، بی نظمی های قاعدگی، تاخیر در شروع بلوغ در دختران شود همچنین سرب و ترکیبات معدنی سرب به عنوان مواد مشکوک سرطان زا برای انسان طبقه بندی شده اند.

نیکل

نیکل به وفور در طبیعت یافت می شود، همه افراد در معرض مقادیر کمی از این ماده هستند که عمدتاً از طرق غذا، هوا، آب قابل حمل، خاک، گرد و غبار خانگی و تماس پوست با محصولات حاوی آن مثل لوازم آرایشی صورت می گیرد. نیکل فلزی و آلیاژهای آن  به عنوان احتمالاً سرطان زا برای انسان طبقه بندی شده اند. نیکل همچنین می تواند آلرژیک باشد و می تواند باعث درماتیت تماسی شدید شود. اولین مورد حساسیت به نیکل ناشی از سایه چشم گزارش شده است. حتی یک ppm از آن ممکن است باعث ایجاد آلرژی شود.

جیوه

جیوه یک عنصر رایج موجود در صابون ها و کرم های روشن کننده پوست است. همچنین در سایر لوازم آرایشی مانند آرایش چشم، محصولات پاک کننده و ریمل نیز یافت می شود. همچنین در صابون ها و کرم های روشن کننده پوست به طور گسترده در برخی از کشورهای آفریقایی و آسیایی استفاده می شود. نمک‌های جیوه بعنوان مهارکننده تشکیل ملانین عمل می‌کنند و در نتیجه رنگ پوست را روشن‌تر می‌کنند. جیوه به دو صورت جیوه معدنی و جیوه الی در لوازم آرایشی یافت می شود. جیوه معدنی (به عنوان مثال جیوه آمونیاکی) به عنوان عوامل روشن کننده پوست در صابون ها و کرم ها استفاده می شود. ترکیبات ارگانیک جیوه (اتیل جیوه و نمک های فنیل جیوه) به عنوان مواد نگهدارنده در لوازم آرایشی مانند آرایش چشم، محصولات پاک کننده و ریمل استفاده می شود. اصلی ترین اثر نامطلوب مرتبط با جیوه معدنی موجود در صابون ها و کرم های روشن کننده پوست، آسیب کلیه است. جیوه زمانی که در محصولات روشن کننده پوست وجود داشته باشد ممکن است باعث بثورات پوستی، تغییر رنگ و اسکار پوست و همچنین کاهش مقاومت پوست در برابر عفونت های باکتریایی و قارچی شود. سایر عوارض جانبی عبارتند از اضطراب، افسردگی یا روان پریشی و نوروپاتی محیطی. جیوه حاصل از صابون ها، کرم ها و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی در نهایت به فاضلاب ریخته می شود. سپس جیوه وارد محیط می شود، جایی که متیله می شود و به عنوان متیل جیوه بسیار سمی در ماهی وارد زنجیره غذایی می شود. زنان باردار وقتی ماهی حاوی متیل جیوه می خورند به جنین آنها منتقل می شود که می تواند منجر به نقص عصبی رشدی در کودکان شود.

نتیجه

محصولات آرایشی ممکن است خطرات سلامتی داشته باشند و این به اثرات نامطلوب مواد سمی موجود در فرمولاسیون آنها نسبت داده می شود. اگرچه ساختارهای مختلف برای تنظیم و کنترل کیفیت لوازم آرایشی در سراسر جهان کاملاً پیچیده و جامع هستند، اما باید در گنجاندن مواد جدید با پتانسیل سمیت در فرمولاسیون لوازم آرایشی دقت بیشتری داشته باشند تا از آسیب به سلامت انسان جلوگیری شود.  مواردی مثل پارابن ها، فلزات سنگین در آزمایشگاه غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران اندازه گیری می شود و مواردی مثل هیدروکسی کینون ،  BHAبوتیل هیدروکسیل آنیزول و BHT بوتیل هیدروکسیل تولوئن و سیکلوکسانها در آزمایشگاههای همکار مورد ارزیابی قرار می گیرد. برای تشویق به پیشرفت در تولید، بازاریابی و استفاده از محصولات آرایشی توسط مردم، لازم است که مراقبت آرایشی یکپارچه در سراسر جهان اعمال شود. استراتژی بهداشت عمومی برای مقابله با این موضوع افزایش اطلاعات عموم جامعه در مورد ایمنی محصولات آرایشی و مواد تشکیل دهنده آنها است و از خطرات مرتبط با استفاده از لوازم آرایشی به یک مشکل جدی بهداشت عمومی جلوگیری می کند.

اکبر عباسپور کارشناس آزمایشگاه کنترل غذا و دارو  دانشگاه ایران