هفته جهاني تيروئيد

تحقيق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه ايران:

هفته جهاني تيروئيد

به علت اهميت جايگاه تيروئيد در سلامت انسان با پيشنهاد سازمان جهاني بهداشت WHO ، از ?? لغايت ?? ماه مي ( ? لغايت ?? خرداد) 255825.mp3 هفته جهاني تيروئيد

روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکي ايران-به علت اهميت جايگاه تيروئيد در سلامت انسان با پيشنهاد سازمان جهاني بهداشت WHO ، از ?? لغايت ?? ماه مي ( ? لغايت ?? خرداد) هفته جهاني تيروئيد و روز ?? ماه مي مصادف با ? خرداد ماه روز جهاني تيروئيد نامگذاري شده است تا با انجام فعاليت ها و اقداماتي در اين هفته به اهميت ويژه اين عضو مهم و حياتي پرداخته شود.
غده تيروئيد از بزرگترين غدد درون ريز بدن ، به شکل پروانه، زير گردن و در مقابل حنجره قرار دارد و هورمونهاي بسيار مهمي را که بر عملکردهاي حياتي بدن موثرهستند توليد مي کند. مثلا دماي بدن و تپش قلب را تنظيم مي کند ، بر قدرت تفکر و مغز تاثير مي گذارد و سوخت و ساز و کنترل متابوليسم ها را بر عهده دارد . بنابراين سلامت تيروئيد از اهميت بالايي برخوردار است.
اختلالات تيروئيد بسيار مهم و در تمام دنيا شايع است و در تمام سنين ديده مي شوند. در صد ابتلا به بيماري هاي تيروئيد در زنان( به خصوص پس از بارداري و در دوران يائسگي) بيشتر ازمردان است.
کم کاري و پر کاري تيروئيد ، التهاب غده تيروئيد، گواتر يا بزرگي تيروئيد و سرطان تيروئيد شايع ترين اختلالات تيروئيد مي باشند.
در بيماري کم کاري تيروئيد ، به علت عدم توليد کافي هورمون تيروئيد در بدن، بسياري از متابوليسم ها کاهش يافته و علائمي مانند خستگي، احساس سرما، يبوست ، ضعف عضلاني، افزايش وزن عليرغم نخوردن غذا، درد عضلاني، احساس افسردگي و ناراحتي ، خشکي پوست، شکنندگي و ريزش مو، کاهش ضربان قلب، صورت پف کرده، صداي خشن، خونريزي بيش از حد در بانوان و افزايش کلسترول بد خون بروز مي کند.
يکي از دلايل اصلي کم کاري تيروئيد کمبود مصرف يد است که خوشبختانه از ?? سال قبل با تجويز نمک يددار برطرف شده است .

مشکلات تيروئيد در طول بارداري براي مادر و نوزاد مي تواند مشکلات حياتي و جدي را به وجود آورد. از اين رو بانوان حتما قبل از تصميم گيري براي باردار شدن بايد تيروئيدشان مورد بررسي و کنترل قرار گيرد. در صورت عدم درمان کم کاري تيروئيد در دوران بارداري ، منجر به کم خوني ، کاهش وزن نوزاد متولد شده، سقط جنين و مشکلات رشدي و مغز کودک و عقب ماندگي او مي گردد .
برخي نوزادان به صورت ژنتيکي و مادرزادي يا تيروئيد کم کار دارند يا وقتي متولد مي شوند فاقد تيروئيد هستند و نمي توانند هورمون تيروئيد را به اندازه کافي و براي رفع نياز بدن توليد کنند. خوشبختانه با يک آزمايش خون از پاشنه پا در سه روز اول پس از تولد، تشخيص داده شده و با درمان صحيح و با مکمل هورمونهاي تيروئيد و پيگيري هاي منظم ، مي توانند زندگي معمولي را داشته باشند.
کم کاري تيروئيد با قرصهاي تيروئيد که از روي هورمون تيروئيد شبيه سازي و ساخته شده ، درمان مي شود و احتمالا تا آخر عمر مصرف اين قرصها ادامه خواهد داشت .

پرکاري تيروئيد:
در اين بيماري متابوليسم ها و سوخت و ساز افزايش يافته و به از دست دادن وزن حتي با خوردن غذاي زياد، تپش قلب و ضربان قلب سريع و نامنظم، اضطراب و ناراحتي، احساس تحريک پذيري، اختلال در خواب، لرزش دست و انگشتان، افزايش عرق، احساس گرما، ضعف عضلاني، اسهال، تغييردردوران قاعدگي بانوان، حالت خيرگي و بيرون زدگي چشمها، منجر مي شود. اختلال در سيستم ايمني هم ميتواند منجر به پرکاري تيروئيد شود.
عدم درمان در دوران بارداري، باعث فشار خون بالا و ايجاد مشکل در کليه هاي مادر و زايمان زودرس شده منجر به نارسايي قلبي و تنفسي در جنين و در نهايت سقط مي شود..
تحت نظر پزشک متخصص براي درمان پرکاري، دارو و جراحي صورت مي گيرد.
گرههاي تيروئيدي هم بسيار شايع هستند و بيشتر بدون نشانه هستند اما ممکن است به اندازه اي بزرگ شوند که باعث اشکال در بلع و تنفس بشوند.
بيماري هاي خود ايمني، ديابت نوع يک، آرتريت روماتوئيد، عوامل ژنتيکي، عفونت هاي ويروسي و باکتريايي و برخي داروها ميتوانند التهاب تيروئيد را باعث شوند.
بزرگي تيروئيد يا گواتر ممکن است مدت زمان کوتاهي رخ داده بدون درمان و خود به خود از بين برود يا اينکه نشانه يک بيماري تيروئيد باشد که لازم است درمان شود.
رشد غير طبيعي سلولهاي تيروئيد ، باعث سرطان تيروئيد مي شوند که ممکن است به صورت تورم يا توده گردني باشد و فقط توسط پزشک متخصص تشخيص داده مي شود.

قرص لووتيروکسين درمان انتخابي کم کاري تيروئيد" يا هيپوتيروئيد":
به علت وجود تداخلات دارويي نسبتاً زياد و تعدادي تداخلات غذايي براي لووتيروکسين، حتما بايد پزشک در جريان ساير بيماريها و داروهاي مصرفي قرار گيرد.
قرص لووتيروکسين شبيه هورمون تيروئيد بدن و به صورت صناعي ساخته شده و براي درمان کم کاري تيروئيد استفاده مي شود . ممکن است نياز باشد تا آخر عمر از لووتيروکسين استفاده شود.حتما با معده خالي و حداقل يک تا دوساعت قبل از غذا و سر ساعت معيني( ترجيحاً صبح ناشتا ) با آب فراوان مصرف نماييد. فيبر موجود در رژيم غذايي مثل سويا، تخم کتان، گردو... و مصرف مداوم نوشيدني‌هاي کافئين دار مانند نسکافه و برخي آبميوه‌ها مانند گريپ‌فروت باعث بروز تغييرات درسطح هورمون‌هاي تيروئيدي شده که منجر به کاهش جذب دارو مي‌شوند. لذا بايد با مصرف ساير داروها حداقل ? ساعت فاصله باشد. نوشيدن همزمان قهوه نيز با اين قرص نيز تداخلاتي را به همراه دارد.
هر گونه عارضه جانبي با لووتيروکسين به پزشک اطلاع داده و از تغيير در دوز مصرفي جداً بايد پرهيز شود و در صورت بروز حساسيت ، سريعاً با پزشک معالج يا اورژانس تماس گرفته شود.

علائم حساسيت به لووتيروکسين: خارش و قرمزي چشم ، خشکي دهان و گلو ، تورم زبان و لب آبريزش بيني ، زکام ، تنگي نفس ، خارش پوست....
ساير عوارض جانبي احتمالي ناشي از مصرف لووتيروکسين عبارتنداز: تنگي نفس ، تب ، گرگرفتگي ، عرق کردن، احساس سرما و لرز، ضعف ، خستگي غيرمعمول ، بي خوابي، عصبي شدن و عصبانيت شديد افزايش ضربان قلب گرفتگي عضلات، درد فک ، گردن، شانه و کتف، ، مشکل بلع غذا و آب، تورم چشم ها، صورت، لب ها، گلو يا زبان ، درد قفسه سينه ، تغيير و يا تاخير در سيکل ماهانه بانوان، اسهال ، استفراغ ، حالت تهوع ،شکم درد، افزايش اشتها افزايش وزن ، چاقي، ريزش مو ، ، افسردگي ، نداشتن اعتماد ، توهم ، سريع احساساتي شدن و گريه کردن.

لووتيروکسين ممکن است موجب ريزش مو به ويژه در کودکان و به ويژه در ماه اول درمان گردد که جاي نگراني نيست و اين عارضه معمولا موقتي مي باشد. دوز مصرف لووتيروکسين در کودکان بر اساس وزن کودک تعيين مي شود.بنابراين هرگونه تغيير وزن کودک را سريعاً بايستي به پزشک اطلاع داد.
توجه داشته باشيد که به هيچ عنوان نبايد از لووتيروکسين براي کاهش وزن در افراد با کارکرد طبيعي تيروئيد استفاده شود. چنين اقدامي مي تواند عوارض بسيار خطرناکي به همراه داشته باشد.
تداخلات دارويي لووتيروکسين با اين داروها قابل توجه مي باشد. حتي داروهاي گياهي و سنتي نيز مي توانند با لووتيروکسين تداخل ايجاد کنند:
داروهاي ضد انعقادي مانند وارفارين ،کاربامازپين ، فنوباربيتال ، فني توئين ، پريميدون، کاهش دهنده هاي اسيد معده، اسموپرازول، لانزوپرازول، امپرازول و... ، آنتي اسيدها حاوي آلومينيوم يا منيزيم،
ضدافسردگي (مثل فلوکستين يا آمي ترپتيلين)، داروهاي ضداضطراب، استروئيدها مانند پردنيزولون و دگزامتازون، تئوفيلين، ويتامين ها.کربنات کلسيم ، مکمل کلسيم و ... کلستيرامين، کلستيپول، ترکيبات آهن ، سوکرالفيت، پلي استايرن سولفونات سديم ، سيپروفلوکساسين، لووفلوکساسين، افلوکساسين و ساير داروهاي اين گروه، ريفامپين ، استروژن و ضدبارداري هاي خوراکي ، داروهاي درمان سرطان، آسپرين، مسدود کننده هاي بتا مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول، ديگوکسين، انسولين و داروهاي خوراکي درمان ديابت، مکمل هاي آهن، متادون.
تهيه کننده: دکتر مهري محمدي