"لیراگلوتاید" یک تیر و سه نشان

در ژانویه 2010، داروی لیراگلوتاید(فرم تزریقی)از FDA برای بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان تاییدیه گرفت.این دارو همچنین در اروپا و ژاپن نیز تایید شده است.در دسامبر2014 برند ساکسندا از داروی لیراگلوتاید برای درمان چاقی از FDA آمریکا تاییدیه گرفت. ساکسندا برای درمان چاقی در افرادی که مبتلا به دیابت هستند و پروفایل چربی خوبی ندارند داروی بسیار مناسبی ست.

فارماکولوژی

لیراگلوتاید یک آنالوگ Glp-1 انسانی با اثر طولانی مدت است.گیرنده های Glp-1 در سلولهای آلفا و بتای پانکراس، سیستم عصبی مرکزی و محیطی ،قلب، ریه ها و دستگاه گوارش یافت می شوند. هنگامی که سطح گلوکز بالا باشد، لیراگلوتاید از طریق cAMP باعث ترشح انسولین شده و گلوکز را کاهش می دهد.لیراگلوتاید همچنین ترشح گلوکاگون را مهار کرده و تخلیه معده را به تاخیر می اندازد.

فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک

لیراگلوتاید بصورت زیر جلدی تجویز می شود.حداکثر غلظت پلاسمایی خود را پس از 8-12 ساعت نشان می دهد، نیمه عمر آن 13 ساعت است و بیش از 98درصد به آلبومین پلاسما متصل می شود.لیراگلوتاید اندام خاصی به عنوان راه اصلی دفع ندارد.

کلینیکال ترایال

لیراگلوتاید به عنوان تک درمانی و یا در ترکیب با سایر داروها برای درمان دیابت نوع2 در یک کارآزمایی بالینی به نام LEAD مورد مطالعه قرار گرفت.

-پارامترهای گلایسمی

در کارآزمایی LEAD، لیراگلوتاید به صورت تک درمانی منجر به بهبود کنترل قند خون و در نتیجه کاهش مقادیر HbA1c در مقایسه با دارونما شد.وقتی لیراگلوتاید به یک یا دو داروی ضد دیابت خوراکی اضافه شد(گلیمپراید و متفورمین)نیز HbA1c به طور قابل توجهی کاهش یافت.

هنگامی که از درمان سه گانه ترکیبی لیراگلوتاید، متفورمین و روزیگلیتازون استفاده شد، شاهد کاهش 48/1 درصدی HbA1c نسبت به گروه دارونما بودیم.

در این کارآزمایی لیراگلوتاید به همراه انسولین گلارژین،متفورمین و گلیمپراید نیز تجویز شد که باز هم منجر به کاهش قابل توجه HbA1c گشت.

در این مطالعه مشخص شد که اثر لیراگلوتاید بر کاهش قند خون ناشتا وابسته به دوز است.

_وزن بدن

لیراگلوتاید اشتها و دریافت انرژی را در افراد با وزن طبیعی و در افراد چاق کاهش می دهد.طی مطالعات انجام گرفته در LEAD مشاهده شد که این دارو در دوره ی زمانی 26 هفته ای موجب کاهش وزن 1-2/3کیلوگرم در افراد مورد مطالعه شده است.

آستروپ و همکاران مطالعه جدیدی طراحی کردند و در افرادی که مبتلا به دیابت نبودند، داروی لیراگلوتاید با دوز 2/1، 8/1، 4/2 و 3 میلی گرم و در گروه دیگر اورلیستات 120 میلی گرم بصورت 3 بار در روز به مدت 20 هفته دادند.

شرکت کنندگانی که لیراگلوتاید دریافت کردند وزن بیشتری(8/4_2/7کیلوگرم)در مقایسه با گروه دریافت کننده اورلیستات(1/4کیلوگرم) کم کردند.

تداخلات دارویی

یکی از اثرات لیراگلوتاید تاخیر در تخلیه معده است، پس زمانی که نیاز به جذب سریع یک دارو داریم بهتر است از مصرف همزمان با لیراگلوتاید خودداری کنیم.

عوارض دارویی

تهوع، اسهال و استفراغ شایعترین عارضه این دارو است که با تعدیل دوز بهبود می یابد. ترشح انسولین به واسطه لیراگلوتاید وابسته به گلوکز است، پس خطر هایپوگلایسمی با این دارو کم است اما در ترکیب با سایر داروهای ضد دیابت خطر هایپوگلایسمی افزایش می یابد.

منع مصرف

لیراگلوتاید در بیماران با سابقه شخصی یا خانوادگی کارسینوم مدولاری تیروئید یا در مبتلایان به سندرم نئوپلازی غدد درون ریز منع مصرف دارد.

نحوه تجویز

دوز اولیه توصیه شده لیراگلوتاید 6/0 میلی گرم زیرجلدی،یک بار در روز و به مدت یک هفته است تا عوارض گوارشی در فرد کاهش یابد، بعد از یک هفته دوز را به 2/1 میلی گرم افزایش می دهیم و در صورت کنترل نشدن قند خون می توان دوز را تا 8/1 میلی گرم افزایش داد.

در صورتی که از لیراگلوتاید به منظور کاهش وزن استفاده شود تنها دوز موثر در کاهش وزن 3 میلی گرم بصورت روزانه است.

ترجمه و تدوین: دکتر معصومه سلطانی دانا، دفتر تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه ایران

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2957743/