معاونت غذا و دارو داشنگاه علوم پزشکي ايران
پنجمين روز از هفته سلامت و تغذيه در بحران
روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه ايران - بروز بحران ها رويدادي اســـف بار است که باعث شيوع بيماريها ، رنج و اندوه بيش از حد انسان و صدمات مادي بسيار زيادمي گردد بنابراين همه قدم هاي ممـــکن بايدبرداشته شودتارنج انسان ها کاهـــــــــش يابد و افراد آسيب ديده حق زندگي پرمنزلتي داشته باشند.
255362.mp3
پنجمين روز از هفته سلامت و تغذيه در بحران
پنجمين روز از هفته سلامت و تغذيه در بحران
روابط عمومي معاونت غذا و دارو دانشگاه ايران - بروز بحران ها رويدادي اســـف بار است که باعث شيوع بيماريها ، رنج و اندوه بيش از حد انسان و صدمات مادي بسيار زيادمي گردد بنابراين همه قدم هاي ممـــکن بايدبرداشته شودتارنج انسان ها کاهـــــــــش يابد و افراد آسيب ديده حق زندگي پرمنزلتي داشته باشند.
يکي از مهمتـــرين نيازهاي اوليه مردم در شرايـــط بحران، غذا مي باشد. تغذيه در بحــران عبارت است از تغذيه مناسب در شرايط اضطراري و حوادث غير مترقبه و بحراني جهت دســـــــتيابي به امنيت غذايي و جلوگيـــــري از عوارض سوءتغذيه، برنامه ريزي تغذيه اي در شرايــــط بحراني و با هدف تامــين آسايش و سلامـــت مردم در بحران به منظور تغــذيه مناسب افراد از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد . مديريت تغذيه در حوادث و بلايا درواقع فعــاليت بين بخشي است که در آن ســـازمان هاي ذيربط در زمينه هاي پيشگيري ، آمادگي ، پاسخ و بازيابي به منظور تامين انرژي کافي براي عمــــــوم مردم و سالم بودن موادغــذايي برنامه ريزي و همکاري دارند. هدف اصلي مديريت تغذيه در بحـــران شامل پيشگيري از شيوع سوتغذيه در منــــطقه حادثه ديده،جلوگيري از بروز موارد جديد سوءتغذيه و ارتقاء کيفيت خدمات تغذيه اي است. مخاطرات طبيعي و انسان ساخت بحران زا عبارتنــــد از سيل ، زلزله ، خشکسالي ، آلودگي هواوجنگ و بحران هاي سياسي، بلايا و مخاطــــــرات طبيعي بر وضعيت تغذيه گروه هاي مختلف جمعيتي در مناطق مـــورد نظر تاثيرگذار است و به نوع بحران ، مدت زمان اثر بحران ، وسعت منطقه تحت تاثير بحران و وضعيت تغذيه منطقه قبل از بحران بستگي دارد. دراين موارد منابع غذايي ، مراکز تهــيه و فروش مواد غذايي ، انبارهاي نگهداري مواد غذايي ، مراکز طبخ ، قطع برق و اختلال در حفـــظ زنجيره سرما ، اختلال در توليد ( مزارع ، کارخانه ها ، ....) ، اختلال در توزيع ، آلودگي وســـيع مواد غذايي آسيب ديده و نياز به تامين مواد غذايي از خارج از منـطقه آسيب ديده وجود دارد. علاوه براين آلوده شـــــدن آب هاي لوله کشي و آشفته شدن وضع مالي خانواده ها در اين شرايط مزيد بر علت مي باشد.گروههاي آسيب پذير در جمعيت مناطق آسيب ديده به لحاظ فيــــزيولوژيکي و جغرافيايي به دو دسته تقسيم مي شوند. اول ،گـــروه هايي که از حيث فيزيولوژيک آسيب پذيرند عبارتنـــــــد از نوزادان و کودکـــان درحال رشد ، نوجوانان بويـــــژه دختران بدليل جهش رشد در دوران بلوغ و زنان باردار و شيرده به دليل رشد سريـــــع جنين ، شير دادن و افزايش نيازهاي تغذيه اي در اين دوران و گروه هاي سالمندان و معـــلولين ، مبتلايان به HIV/AIDS و گروه هاي دچار فقر اقتصادي نيز بعلت تامـــــــين نشدن نيازهاي تغذيه اي به دليل جيره غذايي ، کاهــش اشتها ، مشکلات بلع و ........... جزء گــروه هاي آسيب پذير محسوب مي گردند .
دوم گروه هــــايي که از حيث جغرافــيايي آسيب پذيرند جمعيت هاي ساکن درمناطق درمعرض خشکسالي، مستعد جنگ يا سيل، افراد مبتلا به بيماري هاي مزمن( ديابت ، فشارخون و...) ، آوارگان و پناهندگان وافرادي که در مـــــوسسات و سازمان هاي خيريه و بهزيســــــــــتي زندگي مي کنند . مشکلات ناشي از فقدان غذا و آلودگي غذا در بحــران شامل اشکال در دسترسي به مواد غذايي سالم و مطمئن بدليل تخريب مراکز تهيه و فروش مواد غذايي ، انبارهاي نگهداري ، مراکز طــــبخ و محل زندگي افراد، مسموميت هاي غذايي ، گرسنگي و بيماري هايي نظير التور و حصبه مي باشد.
بطور کلي اقدامات و راهکارهاي تامين بهداشت مواد غذايي در زمان بحران عبارتند از :
- تامين مواد غذايي مناسب جهت تغذيه بازماندگان بلاياي طبيعي که دردو مــرحله صورت مي گيرد: تامين مواد غذايي براي روزهاي اوليه بحران و تامين مواد غذايي پس از استقرار بازماندگان در اردوگاه ها
- بهبود شرايط نگهداري مواد غذايي در شرايط بحران
- اقدامات لازم هنگام بروز مسموميت هاي غذايي
- کنترل بهداشتي و شناسايي علايم فساد در مواد غذايي
هدف از اقدامات تغذيه اي در مرحله آمادگي ، پاسخ و بازيابي جلوگيري از مرگ و ميـر ناشي از سوء تغذيه افراد آسيب پذير مي باشد. سوء تغذيه در شرايط اضطــــــراري بطور عمــده شامل شيوع کـم وزني در کودکان و مادران ، ماراســـموس در شيرخواران ، اسکوروي ، بربري و پلاگر ناشي از کمـــبود ويتامين A مي باشد . در اين شرايط ترشــــح هورمون آدرنالين افزايش يافته باعث نياز بيشتر به انرژي مي شود.
جهت ارزيابي وضعيت تغذيه ، روش هايي بکار گرفته مي شوند تا موارد زير بررسي شوند:
- درگروههاي جمعيتي آسيب پذير:
- وسعت و شدت سوء تغذيه ، شامل کمبود ويتامينها و املاح معدني
- تصميم گيري اينکه چه نوع برنامه هاي غذايي مورد نياز است و تعيين اولويت هاي توزيع غذا
- تعيين ترکيب جيره بندي
- اطمينان از اينکه سوخت و لوازم طبخ در دسترس هستند
- پايش در تغييرات تغذيه اي در تمام مدت
- درافراد:
- انتخاب افراد جهت تغذيه تکميلي يا درماني
- کنترل فرآيند تغذيه افراد
کودکان زير5 سال بويژه نسبت به سوء تغذيه آســـيب پذيرتر هستند. وضعيت تغذيه اين کودکان ملاک خوبي جهت بررسي تغذيه همگان در اکثر جوامع است و بررسي ها معمــولا بر اساس وضعيت کودکان 6 ماهه تا 5 ساله يا در صورتي که سن آنها معلوم نباشد ، کودکان کوتاه تر از 110 سانتيمتر انجام مي گيرد.
شاخص هايي که جهت تعيين وضعيت تغذيه بکار گرفته مي شوند عبارتند از :
- نسبت وزن به قد : بهترين روش اندازه گيري وکنترل وضعـيت تغذيه جامعه در شرايط اضطراري غذايي است و افرادي که نياز به کمک هاي ويژه غذايي دارند را مشخص مي سازد.
- نمايه توده بدن : وزن بر حسب کيلوگرم تقسيم بر مجذور قد برحسب سانتيمتر که براي بررسي وضعـيت تغذيه بزرگسالان مورد استفاده قرار مي گيرد.
- دور بازو : مي تواند بعنوان يک روش ساده سريع استفاده گردد ونياز به تعيين سن ندارد اما دقت آن کمتر از روش نخستين است.
- ميزان ورم (ادم) : يک شاخص ضروري در زماني است که کواشيورکور در جمعيت شايع باشد.
گردآوري و تنظيم :
- دکتر ناهيد آريائيان ، دکتري تخصصي تغذيه – دانشيار گروه تغذيه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکي ايران و مدير اداره نظارت بر مواد غذايي، آرايشي و بهداشتي دانشگاه
- زهره هنري ، کارشناس ارشد تغذيه - کارشناس مواد غذايي اداره نظارت بر مواد غذايي ، آرايشي و بهداشتي دانشگاه
:
